Verkassen

Wie in het oude gesloten Veenhuizen kwam te wonen, had geen keuze uit woningen. Die kreeg je al naar gelang je functie gewoon toegewezen. Portiers, tuinmannen en koks kwamen per definitie in zogenoemde Type 2 woningen terecht, met twee verdiepingen.

Door JAN LIBBENGA

Mijn vader, hoofd administratie van Norgerhaven, kreeg bij zijn komst naar Veenhuizen in 1953 een Type 3 huis aan de Hoofdweg, inclusief koelkelder, waar mijn moeder tot ver in de jaren zeventig het eten bewaarde.

Aan de tientallen meters groententuin leek geen einde te komen, ook niet nadat die was ingekort. Niet dat het veel uitmaakte. De tuinen werden aanvankelijk onderhouden door gevangenen in manchester kleding, net zo goed als de ramen door gedetineerden werden gelapt.

Om 11 uur 's ochtends gaf mijn moeder deze mannen koffie in de keuken, eigenlijk tegen het protocol, want daarvoor was de schuur bestemd. Ik heb de gesprekken over koetjes en kalfjes als klein mannetje vaak genoeg aangehoord. Mijn moeder zou nooit vragen waarom de gedetineerden er zaten. 

Begin jaren zestig moesten we een paar maanden verkassen. De oude woningen aan de Hoofdweg werden gerenoveerd. Zo werd er een schuifdeur aangebracht tussen de ruime voor- en achterkamers. Ook kregen voor het eerst riolering en stromend water uit de kraan.

Omdat mijn vader een hoge functie had, kreeg hij ook nu weer niet zomaar een vervangend huis toegewezen. We kwamen terecht in de ruime directeursvilla op Bankenbosch, een kast van een huis half verscholen in het bos (inmiddels afgebroken).

Bankenbosch stond sinds 1956 leeg en zou aanvankelijk niet meer in gebruik worden genomen. Kort na ons verblijf is men daarop teruggekomen. Toen wij er verbleven waren er buiten de hekwerken ook nog houten arbeiderswoninkjes waarvan ik niet meer weet of die ook bewoond waren.

Wel kwam de beroemde gitzwarte boevenbus iedere ochtend de schoolkinderen ophalen. Ik rende dan vanuit de villa naar de bus en struikelde tot twee keer toe over het laaggespannen tuindraad, met een flinke buil op het hoofd als resultaat. Het moet geen fraai gezicht zijn geweest.

Dat de tijd waren veranderd, merkten we twintig jaar later, toen er weer een renovatie plaatsvond. Dit keer moesten we verkassen naar een van die kleine houten tochtige arbeiderswoningen aan de Eikenlaan. De krapte was van korte duur, het was het jaar waarin ik Veenhuizen achter me liet.