Voormalig directeur van Esserheem Ebel Kuiper overleden

Voormalig directeur van Esserheem Ebel Kuiper is op 83-jarige leeftijd overleden. Voor Paupers & Boeven zocht ik Kuiper enkele jaren terug op in het Friese Nicolaasga, waar hij met zijn vrouw in een rustige villa woonde.

Door JAN LIBBENGA

Kuiper kende mijn vader, hoofd administratie van Norgerhaven, goed. Kuiper was in Norgerhaven begonnen, maar werd uiteindelijk directeur van Esserheem en bleef die functie vervullen gedurende de jaren tachtig en het begin van de jaren negentig.

Het waren de jaren waarin de gevangenissen van Veenhuizen werden geconfronteerd met het toenemende drugsgebruik onder gevangenen. Halverwege de jaren tachtig moest men toegeven dat 30 procent van de gedetineerden in Veenhuizen drugsverslaafd was. De drugs werden binnengebracht met balletjes in de maag of in condooms achter de sluitspier.

Kuiper besloot toen dat gedetineerden tijdens het bezoekuur niet meer naar het toilet mochten. Het drugsgebruik nam daardoor inderdaad af, maar de sfeer werd er niet beter op. De prijs van de laatste grammetjes liep hoog op. Sommigen stopten met gebruik, en vroegen overplaatsing naar De Rode Pannen om af te kicken.

Voor Kuiper was het vaak moeilijk schipperen tussen de belangen van mondige gevangenen en die van zijn personeel. Je zit vaak tussen twee vuren, vertelde hij in een interview. In 1989 dreigden 180 personeelsleden van Esserheem actie te voeren tegen de plannen van het ministerie van Justitie om van Esserheem een gevangenis voor kortgestraften te maken.

Als Esserheem inderdaad een functie kreeg voor alleen of vooral kortgestraften, vervielen daarmee niet alleen die inkomsten uit arbeid - volgens Kuiper 15 miljoen gulden op jaarbasis voor de schatkist - maar ook het nut van veel van de voorzieningen.

Kuiper lag zo dwars dat hij en plaatsvervangend directeur Ton Vroom werden ontboden op het ministerie. Die laatste had zich in de krant uitgelaten over ‘contractbreuk en onbehoorlijk bestuur’. Toch kregen Kuiper en Vroom hun zin; Esserheem bleef de gevangenis voor langgestraften.

De beroemdste gevangene van Esserheem die Kuiper persoonlijk naar zijn cel begeleidde was de de wegens drie politieke moorden tot dertien gevangenisstraf veroordeelde Joegoslaaf Slobodan Mitric — beter bekend als Karate Bob (foto). Hij schreef een boek dat hij in 1981 had willen presenteren in bet Haagse Promenade-hotel. Justitie gaf voor de receptie geen toestemming, wel mocht Karate Bob zijn boek lpresenteren binnen de muren van de Esserheem-gevangenis.

Meer over Esserheem en Norgerhaven in het boek Paupers & Boeven.    

Reacties