Een zeldzame foto van de oude Katholieke Kerk te Veenhuizen (links) naast de nieuwe (rechts) rond 1900.
Door JAN LIBBENGA
De Maatschappij van Weldadigheid liet al vrij snel na de oprichting van de Kolonie Veenhuizen op haar kosten een Hervormde Kerk en een R.K. Kerk met pastorie bouwen in de nabijheid van de tegenwoordige kerk. De kerk bestond uit een rechthoekig uit rode baksteen opgetrokken gebouw.
Als eerste zielzorger van werd op 24 februari 1826 Arnoldus Johannes Boers aangesteld, die op 26 februari de eerste mis opdroeg in de sacristie, aangezien de kerk nog niet geheel klaar was.
De inzegening van de kerk werd verricht op 18 april 1826 door H. J. Muller, Aartspriester van Salland en Drenthe, met assistentie van de pastoor van Groningen, van Hasselt en van Avereest.
Daags na de inzegening vond de wijding plaats van het kerkhof, een strook grond ongeveer gelegen ten oosten van de pastorie en dat nu verscholen ligt onder een bos. Dit kerkhof werd in 1831 afgekeurd vanwege de drassige bodem.
Omdat de gestichten steeds voller begonnen te raken, moest er een oplossing komen voor het tekort aan zitplaatsen. In 1890 nam de regering het besluit om een nieuwe kerk met 800 zitplaatsen te bouwen, Hiëronymus Aemilianus.
De inwijding van deze kerk geschiedde op 4 april 1893. Zowel het interieur als het exterieur waren bescheiden van uitvoering, hoewel ze gunstig afstaken bij het vorige godshuis. Er was geen enkele decoratie aangebracht. Bij de viering van het eeuwfeest in 1926 schonken de parochianen een beeld, dat de plaats innam van het St. Jozefaltaar.
Door een kunstschilder-gedetineerde werd na de Tweede Wereldoorlog het gewelf geschilderd, voorstellend de Hemelvaart van Christus. Voorts werden terzijde van het presbyterium twee schilderstukken aangebracht, voorstellend de kruisdood en de doornenkroning.
De grote Katholieke Kerk moest tien jaar geleden haar deuren sluiten. De kerk kreeg te weinig bezoekers en de pastoor overleed. Volgens het bisdom was de kerk niet meer levensvatbaar. Tegenwoordig wordt de kerk voor lezingen gebruikt.
Het oude kerkje staat nog steeds vlakbij de huidige kerk en deed later dienst als School met den Bijbel. In het begin heeft het nog een aantal jaren als hulp-cellengebouw dienst gedaan.
Na vele verbouwingen herinnert het huidige gebouw echter nauwelijks nog aan de kerk van weleer.
Meer over Veenhuizen en de gestichten in het boek Paupers & Boeven.
Reacties
Een reactie posten