Een Engelse tuin voor het Derde Gesticht

Hendrik van Geelen schetste in 1826 de binnenplaats van het Derde Gesticht, compleet met weelderige tuinen. De vraag is altijd geweest: fantasie of echt? 

Door JAN LIBBENGA

Maar in krantenverslagen van juli 1824, toen het Derde Gesticht nog in aanbouw was, wordt wel degelijk melding gemaakt van een 'engelsche tuin' met aan weerszijden 'eene ruime speelplaats, aan de eene zijde voor de jongens en aan de andere zijde voor de meisjes'.

Of het Derde Gesticht het enige gesticht was met zo'n tuin is niet te achterhalen.

Het gebouw moest in elk geval dienen ter huisvesting van 1000 of 1200 wezen en een aantal kolonisten. 'Deze laatste stichting verdient vooral met belangstelling bezigtigd te worden', meldden kranten. 'Het is een zeer groot in het vierkant aangelegd gebouw, hetwelk van binnen eene ruimte heef als Onze groote markt'.



Deze derde kazerne van Johannes van den Bosch werd januari 1825 opgeleverd, maar zou later nog flink worden uitgebreid. De belangrijkste toevoeging van de stoomfabriek van 1839, toen de Maatschappij van Weldadigheid nog een poging deed om de aandacht te verleggen van landbouw naar textielproductie.

Sinds 1860 is het gebouw in gebruik geweest als weeshuis en schoolgebouw en rond 1920 is het verbouwd tot kerkgebouw en onderkomen voor bejaarde verpleegden. Na 1945 is het nog enige tijd in gebruik geweest als ‘open inrichting’ Bergveen.

Na een brand in 1962 is het middengedeelte van het complex door brand verwoest waarbij de andere gebouwen bewaard zijn gebleven. Deze dienen als Erfgoedlogies Oud Bergveen.

Meer over Veenhuizen en zijn verleden in het boek Paupers & Boeven.


Reacties