Wachten op vrijlating uit Bankenbosch

In 1951, ver afgelegen in het Drentse veen, aan alle kanten omgeven door prikkeldraad, wachtten honderden jongens op hun vrijlating. Kamp Bankenbosch was enkele jaren daarvoor opgericht voor dienstweigeraars die niet wilden vechten tegen hun Indonesische broeders.  

Door JAN LIBBENGA

Het is half zeven opstaan en dan na het eten werken in het veen of in een fabriek. Men werkt zonder gestichtswacht, maar de werkbazen hebben een goede leerschool gehad, want je wordt in het veen gejacht, dat is gewoon niet mooi meer, schreef het blad JEUGD in dat jaar. Iedereen krijgt een schop in zijn hand, of je kantoorbediende bent, timmerman of letterzetter; als je maar graaft en hard ook. Als de jongens naar de fabrieken gaan worden ze afgehaald in een veewagen, die aan alle kanten vol gaten en spleten zit, zodat je al ziek bent voor je aan het werk bent.

De S.S.-ers en ander fascistische gespuis, die in Norgerhaven zaten opgesloten en zjj aan zij met de jongens werkten, werden afgehaald in keurige bussen of gesloten auto's.

De Indonesië-weigeraars kregen alleen maar appelstroop, maar de S.S. had de keuze uit stroop, appelstroop of jam. De jongens kregen zaterdags een soort worst, maar de landverraders hadden verschillende soorten worst tot hun beschikking.

Maar het ergst waren de Kerstdagen, mopperde het tijdschrift. Landverrader Bakker uit Purmerend kreeg gratie ! De N.S.B.-politie-lnspecteur en Jodenvervolger Pegels uit Den Haag kreeg gratie. De jongens van Bankenbosch mochten ze nawuiven van achter het prikkeldraad. 

Had iemand bij het avondmaal vóór zijn tijd van zijn gehakt gegeten, dan stond het genoteerd en werden sommige gunsten ingetrokken. Iemand noemde de jus wiekwater, prompt kwam het op het rapport en voor zulke dingen stelde men bewakers aan.

De brieven werden aan een strenge censuur onderworpen. Alles wat de jongens over het kamp schreven werd geschrapt. Boeken werden afgenomen, omdat ze niet geschikt waren voor de gevangenen. 

De weigeraars moesten hun straf gewoon blijven uitzitten, maar plotseling ging Bankenbosch op 25 juli 1951 dicht. Volgens het ministerie van Justitie kon het kamp met zijn grote staf ambtenaren financieel niet meer op de been worden gehouden voor de honderd overgebleven mannen.

Meer over Bankebosch in het boek Paupers & Boeven.

 

Reacties